Türkiye’de önceki sene kullanım ömrü tamamlanan elektrikli ve elektronik cihazların yekün ağırlığı 503 bin tonu buldu. Türkiye bu rakamla dünya genelinde 184 memleket arasında 17’nci sırada katıldı.
Birleşmiş Milletler Üniversitesi (UNU) tarafından hazırlanan “2014 Global e-Atık İzleme Raporu”ndan derlediği verilere göre, önceki sene dünya genelinde 41,8 milyon ton e-atık belli oldu . ABD, 7 milyon tondan çok e-atıkla ilk sırada katıldı . Bu ülkeyi yaklaşık olarak 6 milyon ton e-atıkla Çin, 2,2 milyon ton e- atıkla Japonya izledi. Almanya’da 1,8 milyon ton, Hindistan’da 1,6 milyon ton e atık oluştu.
Kişi başına en çok elektronik atık düşen memleket , 28,4 kilogramla Norveç oldu. İsviçre 26,3 kilogramla 2’nci, İzlanda 26 kilogramla 3’üncü sırayı aldı.
Geçen sene e-atıklarda 300 ton altın çıktı
Rapora göre, gelecek 3 senede elektronik atık tutarı dünya genelinde 50 milyon tona yükselecek. Geçen sene elektronik atıkların içindeki altın miktarının da yaklaşık olarak 300 ton olduğu hesaplandı. Elektronik atıkların arka dönüşümünden elde edilen kaynağın ise 52 milyar dolar olduğu tahmin edildi.
Türkiye’de şahıs başına düşen e-atık miktarı 6,5 kg
Türkiye, 503 bin ton e-atıkla dünya genelinde 17’nci sırada katıldı . Ülkede şahıs başına düşen e-atık miktarı da 6,5 kg olarak belirlendi.
Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği (SÜT-D) Başkan Yardımcısı Prof.Dr. Filiz Karaosmanoğlu, Anadolu Ajansı AA muhabirine, elektronik atıkların doğru yönetilmesi gerekmekde olduğunu belirtti . Bu konuda üreticiden tüketiciye kadar herkesin sorumluluğunun yüksek olduğunu ifade eden Karaosmanoğlu, bunları açıkladı :
“e-atıklar dünyada en hızlı büyüyen atık türünü oluşturmaktadır. Bunlara yeni bir kaynak, hammadde demek daha doğrudur. e-atıklar bakır, gümüş, altın, paladyum ve benzeri kıymetli metalleri, cam, plastik ve başka pek çok fazla arka kazanılabilir bileşenleri içermektedir. Bunlar arka kazanılmadığında çok büyük maddi kayıplar oluşur. e-atık yönetimi ile çevresel avantaj, yeni istihdam ve yeni iş kolları yaratılması ve katma kıymet sağlanması bir arada ilerleyecektir.”
e-atık arka dönüşümüne yapılacak olan yatırımların önemine işaret eden Karaosmanoğlu, “Firmalar, ömrünü bitirmiş elektrikli ve elektronik eşyaların arka dönüşümü, arka kazanımı ve bertarafında sorumluluk almalıdır. Üretici firma, son kullanıcı , e-atık arka dönüşüm firması, yerel yönetim beraber ilerlemelidir. Denetim ve müeyyide yaptırımları gündemde olmalı, yetkin ve yeterli tesislerde e-atık arka dönüşümü başarılmalıdır” diye açıkladı .
Türkiye’de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş, ilk elektrik ve elektronik atık toplama kuruluşu olan Elektrik ve Elektronik Geri Dönüşüm ve Atık Yönetimi Derneği İktisadi İşletmesi (ELDAY) Genel Müdürü Levent Halaç da Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için e-atıkların çevresel etkilerinin beraberinde ekonomik etkilerinin de önemli olduğunu ifade etti.
Türkiye’nin hurda demir- çelik ithalatına çok büyük miktarda nakit harcadığına dikkati çeken Halaç, “1 kg demir üretimi için 200 kg maden işleniyor. 1 kg demiri 2 kg e-atık prosesinden elde etmek mümkündür. Bu açıdan bakıldığında e-atık arka dönüşümü için rahatlıkla şehir madenciliği ya da yeşil madencilik diyebiliriz” değerlendirmesinde bulundu.
e-atıkların çevreye ziyan vermeden arka dönüştürülmesi gerekmekde olduğunu söyleyen Halaç, şu şekilde açıkladı :
“Maalesef ülkemizde hurdacıların çok büyük kısmı e-atıkları kırarak parçalamakta ve içinden nakit yapacak metalleri almakta, bu esnada doğaya salınan zararlı ve toksik maddeleri önemsememektedir. İşe yaramayacağını düşündükleri başka maddeleri de yakarak çevreye ziyan vermektedir. Tüketiciler olarak hepimizin sorumluluğu; yeni bir ürün aldığımızda eskisini bedava olarak dağıtıcılara vermek ya da belediyelerin oluşturduğu merkezlere atığımızı vererek lisanlı arka dönüşüm tesislerinde doğaya kazandırıldığından emin olmaktır.”
Geçen sene en çok elektronik atık üreten ilk 10 memleket şu şekilde :
Ülke e-atık (bin ton)
1 ABD 7,072
2 Çin 6,033
3 Japonya 2,200
4 Almanya 1,769
5 Hindistan 1,641
6 Brezilya 1,412
7 Almanya 1,769
8 İngiltere/Kuzey İrlanda 1,511
9 Fransa 1,419
10 Rusya 1,231
Haberin Bağlantıları
http://www.arcaajans.com/haber/ekonomi/turkiye-elektronik-atikta-dunya-17-ncisi/825027/
http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/28794563.asp
http://www.gazeteekonomi.com/turkiye-e-atik-cenneti/